Sáng 15/10, Hội đồng khoa học Kiểm toán nhà nước tổ chức nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng kết quả kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước” do PGS.TS Đặng Văn Thanh làm chủ nhiệm. TS. Lê Đình Thăng - Kiểm toán trưởng Kiểm toán nhà nước chuyên ngành II làm Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu.
Theo PGS.TS Đặng Văn Thanh, cơ quan dân cử (Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp) là cơ quan quyền lực đại diện cho quyền lực của Nhân dân, đại diện cho cử tri để thực hiện quyền năng của Nhân dân, trong đó có quyền quyết định các vấn đề lớn của đất nước, của địa phương, quyền giám sát tối cao đối với các tổ chức, cá nhân trong bộ máy nhà nước do Quốc hội, Hội đồng nhân dân lập, bầu và phê chuẩn. Một trong những nội dung giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân là tài chính nhà nước, trong đó chủ yếu là ngân sách nhà nước, giám sát việc quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước, gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương.
PGS.TS Đặng Văn Thanh thay mặt Ban đề tài báo cáo kết quả nghiên cứu trước Hội đồng Để hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân có chất lượng và đạt hiệu quả, ngoài những yêu cầu về thể chế, về quy trình giám sát, về năng lực của đại biểu dân cử thì vấn đề quan trọng là phải có những thông tin tin cậy, những tư liệu được đánh giá và kiểm chứng, những ý kiến mang tính tư vấn khoa học từ những cơ quan kiểm tra, kiểm toán thực hiện chức năng đánh giá thông tin. Trong đó thông tin, tư liệu và ý kiến của Kiểm toán nhà nước cung cấp cho Quốc hội, cho Hội đồng nhân dân là rất quan trọng và thực sự hữu ích, bời vì đó là những thông tin, là ý kiến có tính pháp lý, có bằng chứng đã được đánh giá, không chỉ mang ý nghĩa là thông tin thuần túy, tin cậy, mà còn là những ý kiến mang tính tư vấn có căn cứ, có tính lý luận và thực tiễn cao.
Kết quả hoạt động và ý kiến cũng như các kiến nghị của Kiểm toán nhà nước gửi đến Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan quản lý nhà nước là những thông tin, là những ý kiến có giá trị pháp lý, có căn cứ, có bằng chứng pháp lý và là căn cứ quan trọng cho các quyết định của nhà nước, quyết định quản lý, quyết định điều hành của các đơn vị, các cấp quản lý trong hệ thống quản lý ngân sách nhà nước. Đối với Quốc hội, Hội đồng nhân dân, kết quả của Kiểm toán nhà nước là những thông tin và những nhận định, đánh giá quan trọng phục vụ Quốc hội trong hoạt động lập pháp, trong thảo luận và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương, trực tiếp là các vấn đề kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán và quyết toán ngân sách nhà nước. Đồng thời, kết quả hoạt động Kiểm toán nhà nước và ý kiến của Kiểm toán nhà nước sẽ phục vụ và hỗ trợ tích cực cho các cơ quan dân cử trong thực hiện chức năng giám sát đối với hoạt động tài chính nhà nước nói chung và hoạt động quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước nói riêng.
Mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động giám sát, về giải pháp nâng cao chất lượng giám sát, trong đó có hoạt động giám sát tài chính công, giám sát ngân sách nhà nước, tuy nhiên, về lý luận chưa có đề tài nghiên cứu thật đầy đủ về giá trị của kết quả, kết luận của Kiểm toán nhà nước cũng như việc sử dụng kết quả Kiểm toán nhà nước vào việc đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước.
TS Lê Đình Thăng - Chủ tịch Hội đồng - đánh giá cao kết quả nghiên cứu của Đề tài Trên cơ sở đó, Đề tài “Nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng kết quả kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước” nhằm hệ thống hóa lý luận và đánh giá thực trạng chất lượng và hiệu quả sử dụng kết quả Kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước, từ đó đề ra giải pháp và điều kiện để thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng kết quả Kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước.
Thông qua 3 chương của đề tài, Nhóm tác giả đã đề xuất 7 nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sử dụng kết quả kiểm toán vào hoạt động của cơ quan dân cử bao gồm: Thống nhất và nâng cao nhận thức đối với kết quả hoạt động kiểm toán nhà nước và sử dụng kết quả kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước; Tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp lý về hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, về sử dụng kết quả kiểm toán nhà nước đối với việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước; Đổi mới nội dung và nâng cao chất lượng kết quả kiểm toán nhà nước, đổi mới phương thức cung cấp kết quả kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát về ngân sách nhà nước của cơ quan dân cử; Đổi mới và hoàn thiện phương thức sử dụng kết quả kiểm toán nhà nước của các cơ quan dân cử và các đại biểu dân cử; Kiểm toán nhà nước và cơ quan dân cử cần phối hợp phân tích đánh giá và chọn lựa nội dung kết quả kiểm toán nhà nước cho từng hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước; Hoàn thiện phương thức sử dụng kết quả kiểm toán nhà nước phục vụ quá trình đổi mới hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước; Phát huy các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sử dụng kết quả kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát của cơ quan dân cử về ngân sách nhà nước.
Đánh giá cao kết quả nghiên cứu, Hội đồng nghiệm thu cho rằng, Đề tài xuất phát từ yêu cầu khách quan và cấp thiết trong bối cảnh cải cách quản lý tài chính công, hội nhập kinh tế quốc tế và chuyển đổi số quốc gia. Đề tài đã đưa ra giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giám sát ngân sách nhà nước, góp phần phòng ngừa thất thoát, lãng phí; tăng cường kỷ luật tài khóa, củng cố niềm tin của nhân dân đối với hoạt động quản lý tài chính công.
Toàn cảnh buổi nghiệm thu Để Đề tài hoàn thiện, Hội đồng nghiệm thu đề xuất: Ban đề tài cập nhật, bổ sung quy định của Luật ngân sách nhà nước năm 2025; bổ sung thực trạng kết quả và việc sử dụng kết quả kiểm toán của Kiểm toán nhà nước phục vụ hoạt động giám sát. Ban đề tài nghiên cứu, phân loại rõ cơ quan dân cử là Quốc hội và Hội đồng nhân dân để từ đó đưa ra giải pháp cụ thể cho từng nhóm. Trong phần giải pháp, Ban đề tài có thể bổ sung cách thức đánh giá mức độ cải thiện, cụ thể: tỷ lệ các kiến nghị của Kiểm toán nhà nước được Quốc hội và Hội đồng nhân dân đưa vào nội dung giám sát; tỷ lệ thực thi các kiến nghị kiểm toán; mức độ tiết kiệm, chống thất thoát ngân sách nhà nước nhờ vào giám sát dựa trên kết quả kiểm toán…
Bên cạnh đó, cần làm rõ định hướng trong giải pháp, có thể nghiên cứu theo hướng tăng cường khả năng tiếp cận và sử dụng thông tin kiểm toán của cơ quan dân cử, đại biểu Quốc hội và theo hướng nâng cao chất lượng kiểm toán, thông tin kiểm toán, cụ thể như: Kiểm toán nhà nước cần cung cấp thông tin dễ tiếp cận, dễ hiểu; tăng cường truyền thông, đa dạng hình thức công khai kết quả kiểm toán.
Hội đồng nghiệm thu đánh giá đề tài xếp loại Khá./.
